8 KWIECIEŃ- MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ROMÓW
Międzynarodowy Dzień Romów (rom. International Roma Day) –święto romskie obchodzone corocznie 8 kwietnia ustanowione na IV Kongresie Międzynarodowego Związku Romów (International Romani Union, IRU) w Jadwisinie k. Serocka w 1990 roku, który odbył się pod patronatem UNESCO.
Dzień obchodów upamiętnia pierwsze spotkanie przedstawicieli Romów z 25 państw, które odbyło się 8 kwietnia 1971 roku pod Londynem.
Pierwszy Światowy Kongres Romów zainaugurował działalność Światowej Rady Romów, która zwróciła się do państw członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych, aby uznały Romów za mniejszość narodową. Powołany został Międzynarodowy Komitet Cyganów, ustalono flagę i hymn.
Wszystkie te wydarzenia łączy jeden dzień, świętowany jako Międzynarodowy Dzień Romów, nie tylko przez nich samych, ale także przez miłośników kultury romskiej. Obchody Dnia wspierane są na szczeblu międzynarodowym przez międzynarodowe organizacje romskie, Radę Europy, Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Komisję Europejską.
Obchody są okazją do poszerzenia świadomości o narodzie romskim, jego zwyczajach i tradycjach (romanipen) oraz poznania problemów, z jakimi borykają się we współczesnym świecie.
W ramach Muzeum Ziemi Tarnowskiej funkcjonuje Muzeum Etnograficzne w Tarnowie, gromadzące zbiory, dokumentację naukową i ikonografię dotyczącą Romów. Od 1979 roku znajduje się tu jedyna w świecie stała wystawa poświęcona Romom.
ROMANIPEN - kodeks postępowania w kulturze Romskiej.
Romanipen (rom. „romskość”) – ogół tradycji romskiej, niepisany kodeks postępowania oraz wzajemnych relacji w tradycyjnej społeczności romskiej, nieobejmujący stosunków z gadziami.
Składają się nań wszystkie zwyczajowe prawa, tabu oraz sankcje grożące za ich złamanie. Jeden z centralnych elementów systemu romanipen stanowi pojęcie skalania. Sankcją za przekroczenie zasad romanipen jest bowiem uznanie winnego za osobę „skalaną” czyli rytualnie nieczystą, co wiąże się z różnym stopniem i formą wykluczenia jej z życia społecznego. Pojęcie romanipen, interpretowane jako „cygańskość”, implikuje często manifestowanie swej identyfikacji z etnosem romskim, uznawanie go za wartość najwyższą, używanie języka romani, solidarność z członkami własnej zbiorowości (często interpretowaną jako pewnego rodzaju „podwójna moralność”, w myśl której wiele czynów potępianych wobec „swoich” jest aprobowanych w stosunku do Romów z innej grupy bądź gadziów) oraz celebrowanie tradycyjnych obrzędów i rytuałów.
Wśród rozmaitych grup romskich istnieją różne instytucje stojące na straży przestrzegania tradycji, opiniujące i wydające wyroki: dla tzw. Polskich Cyganów Nizinnych jest to osoba Szero Roma, dla Lowarów i Kełderaszy rada szanowanych członków społeczności zwana Kris. Dla wielu grup, np. Romów węgierskich i słowackich czy grupy Bergitka w Polsce brak takiej instytucji, zaś przestrzeganie tradycyjnych zwyczajów zależy od jednostki, bądź reguluje je szerszy konsensus społeczny.